Z ziemi włoskiej do… Norwegii. Legendarny podróżnik będzie miał nowy grób

Thor Heyerdahl zmarł w 2002 roku. Został pochowany w wiosce Colla Micheri we Włoszech. Niedługo będzie miał nowy grób. Pod koniec czerwca urna z jego prochami spocznie w Larvik,  rodzinnym mieście Heyerdahla. Zależało na tym lokalnej społeczności, a rodzina zmarłego postanowiła wyjść naprzeciw prośbom mieszkańców Larvik. Podróżnik znów wyruszy w świat.

Życie Heyerdahla było wypełnione podróżami. Dzięki temu 17 maja – narodowe święto Norwegów, podczas którego większość jego rodaków zakłada bunady, maszeruje w radosnych pochodach i objada się hot-dogami – zdarzyło mu się spędzić tak:

Ten barwny opis pochodzi z przetłumaczonej na kilkadziesiąt języków książki Wyprawa Kon-Tiki, gdzie Heyerdahl opisał najbardziej znaną ze swoich wypraw, w którą wyruszył w 1947 roku. Na bazie materiałów z tej podróży powstał też film dokumentalny nagrodzony w 1951 roku Oscarem. Wyprawa ta była czymś pomiędzy realizacją marzeń dużego chłopca a ekspedycją naukową. Przedsięwzięciem ryzykownym, by nie powiedzieć – szalonym, podjętym po to, by obalić jeden z najpoważniejszych zarzutów wobec swojej uparcie forsowanej tezy. O co chodziło?

Heyerdahlowi nie dawała spokoju kwestia pochodzenia pierwszych osadników wysp Polinezji. Uważał, że około 500 roku naszej ery ich przodkowie przypłynęli tam na wielkich tratwach z Ameryki Południowej, z okolic Peru i Ekwadoru (a potem z Ameryki Północnej). Swoje tezy popierał wnioskami z analizy legend i podań miejscowych ludów, kierunkiem prądów morskich oraz obserwacjami fauny i flory. Naukowcy nie zgadzali się z nim po części dlatego, iż uważali tak daleką podróż za niemożliwą do odbycia na tratwie. Wobec tego Heyerdahl – w towarzystwie Szweda i czterech innych Norwegów – postanowił właśnie w ten sposób przebyć bezmiar oceanu, mniej więcej osiem tysięcy kilometrów.

Członkowie tego karkołomnego rejsu mieli dostęp do nowoczesnego sprzętu (na przykład radiostacji), ale jeśli chodzi o samą tratwę, stosowali technologię taką, jaka była dostępna półtora tysiąclecia wcześniej. Surowce, którymi dysponowali, to pnie drzewa balsa, liście bananowca, bambus…i nawet jednego gwoździa. Opłaciło się jednak skorzystać z wiedzy sprzed wieków. Całość okazała się skuteczna, choć momentami wyglądała kuriozalnie:

Wyprawa się Heyerdahlowi udała. Przepłynął z Ameryki Południowej na wyspy Polinezji. Środowiska naukowego jednak nie przekonał. Większość ekspertów uważa, że pierwsi osadnicy przybyli do Polinezji nie z Ameryki Południowej, a z Azji Południowo-Wschodniej. Tę tezę wspierały również późniejsze od wyprawy Kon-Tiki badania oparte na analizie DNA. Jedną rzecz jednak Heyerdahl udowodnił – spełnianie marzeń może być naprawdę malownicze i ekscytujące.

Więcej o nieustraszonym norweskim podróżniku i jego wyprawie na tratwie można dowiedzieć się w Muzeum Kon-Tiki w Oslo. Pamięć o Heyerdahlu trwa pomimo krytycznego namysłu niektórych badaczy-humanistów zarzucających jego teoriom i przekazom rasizm, którego dopatrują się choćby w tym, że według Heyerdahla pierwsi, bardzo zdolni mieszkańcy polinezyjskich wysp mieli mieć białą skórę.

Źródła: NRK, Kon-Tiki Museum, Store Norske Leksikon, książka Thora Heyerdahla „Wyprawa Kon-Tiki”