Iran wraca na rynek ropy. Co to znaczy dla przeciętnej kieszeni?

Na spotkaniu w Wiedniu Norwegia, Unia Europejska i Stany Zjednoczone zniosły sankcje gospodarcze i finansowe nałożone prawie dziesięć lat temu na Republikę Islamską. Tym samym zakończył się jeden z najdłuższych konfliktów dyplomatycznych na arenie międzynarodowej. 

Powrót do światowej gospodarki prawie 80-mln kraju jest też największą okazją inwestycyjną od czasu upadku żelaznej kurtyny, oceniają ekonomiści. Od teraz zachodnie firmy będą mogły swobodnie prowadzić handel z byłym wrogiem, choć zakaz nadal będzie obowiązywał przedsiębiorstwa z USA. 

A co to oznacza dla zwykłych zjadaczy chleba?

Po pierwsze, będzie więcej zwolnień w przemyśle naftowym, bo irańska ropa „zaleje rynek”, oceniają eksperci, których przepytało NRK. A im więcej ropy na rynku, tym niższa jej cena i „odbicie od dna” zajmie więcej czasu.

Z kolei niskie ceny ropy sprawiają, że norweskiemu przemysłowi naftowemu nie opłaca się wydobywać. Należy się więc spodziewać kolejnych zwolnień w branży naftowej.

Iran rzeczywiście sygnalizuje, że chce zwiększyć produkcję do miliona baryłek na dobę – zaczynając od pół miliona. Eksperci twierdzą też, że Arabia Saudyjska, największy światowy eksporter ropy, nie jest skłonna do ograniczenia własnej produkcji, żeby „zrobić miejsce” dla zwiększonej ilości surowca z innych krajów, w tym z Iranu. 

Ale, choć Iran jest posiadaczem czwartych co do wielkości złóż czarnego złota (a przed wprowadzeniem embarga był trzecim światowym eksporterem), jego instalacje wymagają sporych inwestycji. Sam Teheran też nie jest zainteresowany obniżaniem światowych cen ropy wzmożoną produkcją. Jak pisze „The Wall Street Journal” ,Teheran rozumie, że i bez tego ceny ropy spadły do najniższego poziomu sprzed 12 lat w oczekiwaniu na wznowienie irańskiego eksportu. 

Innymi słowy, światowy rynek ropy już od dawna brał pod uwagę prawdopodobieństwo zniesienia sankcji i wklakulował to w cenę, brzmi teza.

Wyhamowanie norweskiej gospodarki opartej na ropie oznacza, że wszystkie jej sektory spowalniają – za tym idzie wolniejszy wzrost płac. W tym roku płace wzrosną prawdopodobnie mniej niż w zeszłym – o ok. 2,5 proc. Poza tym przez niskie ceny ropy słabnie korona i import staje się droższy.

Jedno i drugie w połączeniu oznacza, że za te same pensje kupimy mniej, zwłaszcza za granicą. Wypady za granicę i na wakacje liczone w koronach będę wiec de facto droższe.

Ale za to kredyty np. mieszkaniowe będzie nadal łatwiej spłacać. Podstawowa stopa procentowa wynosi obecnie 0,75 proc., ale przewiduje się, że norweski bank centralny obetnie ją do zera jeszcze w tym roku.

Innym pozytywnym efektem niższych cen ropy dla portfeli zwykłych zjadaczy chleba jest tańsze tankowanie. Mimo, że ceny benzyny nie spadły tak bardzo jak ceny ropy naftowej, są już na drodze w dół.

Dla części norweskich firm zniesienie sankcji to szansa na nowy biznes. Jeśli Iran będzie rozwijać swój przemysł naftowy, otworzy to drzwi na nowy rynek dla norweskich dostawców.

I akurat w tym przypadku wolniej rosnące płace ułatwią krajowym eksporterom konkurowanie na arenie międzynarodowej – będą po prostu tańsi niż dotychczas. Wystarczy spojrzeć na norweski przemysł przetwórstwa rybnego, który w ubiegłym roku odnotował rekordową sprzedaż.

Zniesienie sankcji może również uspokoić sytuację na Bliskim Wschodzie. Gdyby nie uległa żadnej zmianie, Zachód mógłby liczyć się z narastającą groźbą ataków terrorystycznych i z kolejnymi falami migracji. Wznowienie gospodarczych stosunków czyni wojnę z Iranem – oraz Rosją i Stanami Zjednoczonymi po przeciwnych stronach konfliktu ­– mniej prawdopodobną, oceniają analitycy.

Na koniec można dodać korzyści dla zwykłych Irańczyków. Przez ostatnią dekadę mieszkańcy 78-milionowego kraju dotkliwie odczuli sankcje gospodarcze nakładane przez ONZ, Stany Zjednoczone i Europę. Od 2012 roku spadł irański PKB (dochód krajowy brutto), spadła wartość irańskiej waluty (riala), ciągłym problemem jest inflacja i bezrobocie – zwłaszcza wśród młodych (11–12 proc.).